Punjab Lohri festival in punjabi: ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਤਿਉਹਾਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ।

Punjab Mode
8 Min Read
Lohri festival

Lorhi essay in punjabi language and punjab lohri festival

Lohri festival in punjabi: ਭਾਰਤੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪੋਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ( ਇਹ ਮਾਘ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ), ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਤੰਗ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

which month lohri celebrate

In punjab lohri celebrate in January month: ਲੋਹੜੀ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ (punjabi desi month) ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਲੋਹੜੀ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਾਸੀ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।

Punjab lohri celebrate culture:

ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਲੋਹੜੀ ਮੰਗਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਲੋਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੂੰਗਫਲੀ,ਗੁੜ ਅਤੇ ਰਿਓੜ੍ਹੀ ਆਦਿ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ‘ਸੁੰਦਰ ਮੁੰਦਰੀਏ ਹੋ’ (children lohri song) ਵਾਲਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲੋਹੜੀ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

In Punjab makar sankranti celebrate date

Makar Sankranti celebrate day: ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮਾਘ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਮਾਘ ਬਿਹੂ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੋਂਗਲ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਪਸੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੰਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਸਮਾਂ ਜਨਵਰੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਲੋਕ ਲੋਹੜੀ ਨੂੰ ਵਾਢੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਿਸਾਨ ਲੋਹੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ (punjab farmers new year) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।

Dulla Bhatti remembering story on lohri festival

Dulla bhatti story in punjabi: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ਤਾਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੱਟੀ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ, ਸੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਮੁੰਦਰੀ, ਦੋਵੇਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਸਨ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਨਵਾਬ ਖਾਂ ਦੀ ਦੋਹਾਂ ‘ਤੇ ਬੁਰੀ ਨਜ਼ਰ ਪੈ ਗਈ ਅਤੇ ਇਕ ਦਿਨ ਨਵਾਬ ਖਾਂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਦੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਤਾਕਤਵਰ ਦੁੱਲੇ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ।ਸਰਦਾਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਵਾਬ ਖਾਨ ਦੁੱਲਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਦੁੱਲਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਤੁਰੰਤ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਧੀਆਂ ਲਈ ਯੋਗ ਲਾੜਾ ਲੱਭ ਲਉ, ਫਿਰ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਦੇਵਾਂਗਾ, ਫਿਰ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਝੱਟ ਦੋ ਲਾੜੇ ਲੱਭ ਲਏ ਅਤੇ ਦੁੱਲਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਦੇ ਚੌਰਾਹੇ ‘ਤੇ ਸ਼ਰੇਆਮ ਅੱਗ ਲਗਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਚੌਰਾਹੇ ‘ਤੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਕੇ ਦੁੱਲਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

People remembering Dulla Bhatti song through on Lohri festival

ਇਸ ਦਿਨ ਇਹ ਗੀਤ ਵੀ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ…
ਸੁੰਦਰ ਮੁੰਦਰੀਏ ਹੋ,
ਤੇਰਾ ਕੌਣ ਵਿਚਾਰਾ ਹੋ?
ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਵਾਲਾ ਹੋ……
ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਰਵਾਇਤੀ ਭੋਜਨ, ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਨਾਚਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਬੀ ਵਰਗੇ ਚਮਕਦੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਵਾਢੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ, ਲੋਹੜੀ ਨੂੰ ਖੜਗ ਉਤਸਵ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਵਾਢੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

How people celebrate lohri festival in punjab

Punjab lohri celebrate tradition: ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਲੱਕੜਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਜਲਾ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤਿਲ (ਕਾਲੇ ਤਿਲ) ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗਜਕ ਮੂੰਗਫਲੀ (ਮੂੰਗਫਲੀ), ਗੁੜ (ਗੁੜ) ਅਤੇ ਪੌਪਕੌਰਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਹੜੀ ਸੁਹਾਵਣੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

First new born child lohri celebrate in Punjab

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਜਨਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੋਹੜੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ, ਮਠਿਆਈਆਂ ਆਦਿ ਵਰਤਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਆਂਢੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਜੋੜੇ ਜਾਂ ਨਵੇਂ ਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਢੋਲ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਅਧੂਰਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਢੋਲ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਨੱਚਦੇ, ਗਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਮਸਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੋਹੜੀ ਦੀ ਰਾਤ ਭਾਵ ਪੌਸ਼ ਜਾਂ ਪੋਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਲੋਕ ਗੰਨੇ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਖੀਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ‘ਪੋਹ ਰਿਧੀ, ਮਾਘ ਖਾੜੀ ( ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ, ‘ਪੌਸ਼ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਾਘੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਖਾਧੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ’। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕ ਲੋਹੜੀ ‘ਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਸਾਗ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰੀਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਦਭੁਤ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ –

Dulla Bhatti history : ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਕੀ ਹੈ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਯਾਦ ?