ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ Gratuity Payment Act 1992 ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਕੰਮਕਾਜੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਆਰਥਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਬਦਲੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੰਜ ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਆਧਾ ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
CTC ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਨਵੀਂ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦੌਰਾਨ, CTC (Cost to Company) ਵਿੱਚ Gratuity ਅਤੇ EPF Contribution ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ, ਨਵੇਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਕਿ HR ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ CTC ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਦੋਂ ਉੱਠਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਫਰ ਲੈਟਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ CTC ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ?
ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਫਾਰਮੂਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮੂਲ ਤਨਖਾਹ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਗਣਨਾ ਫਾਰਮੂਲਾ:
(ਆਖਰੀ ਮੂਲ ਤਨਖਾਹ × 15) ÷ 26
ਇਸ ਵਿੱਚ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਵਜੋਂ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ 26 ਦਿਨ ਮਾਹਿਨੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਜੋਂ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮਾਸਿਕ ਮੂਲ ਤਨਖਾਹ 50,000 ਰੁਪਏ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਇੰਝ ਹੋਵੇਗੀ:
(50,000 × 15 × 10) ÷ 26 = 2,88,462.00 ਰੁਪਏ
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ – ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ – ਹੋਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਸਤਾ ਸੋਨਾ, ਤਾਜ਼ਾ ਰੇਟ ਜਾਣੋ
CTC ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਕਿੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਵਲੋਂ CTC ਪੈਕੇਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, CTC ਦਾ 4.81% ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਲਈ ਰਾਖਵ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇਕਰ CTC 18.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ:
18,50,000 × 4.81% = 88,985 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗੀ।
ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਦੀ ਹੈ?
ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਵਧਣ ਨਾਲ, ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸਾਲਾਨਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੌਰਾਨ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਵੀ ਨਵੇਂ ਤਨਖਾਹ ਮਾਪਦੰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਅਪਡੇਟ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਰ ਸਾਲ ਐਕਚੁਰੀਅਲ ਵੈਲਯੂਏਸ਼ਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਅਧੀਨ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖੀ ਰਕਮ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਆਖਰੀ ਤਨਖਾਹ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤਾ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਭੱਤੇ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ ਹੈ। ਇਹ ਲੰਬੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਵਫਾਦਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵੇਲੇ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੇ CTC ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ –
